Παρότι είναι γνωστό πως η προέλευση των λευκών ποικιλιών πάει πίσω στην αρχαιότητα, οι ερευνητές γνωρίζουν ότι ο πρόγονος όλων των σημερινών, λευκών, ποικιλιών ήταν μια κόκκινη ποικιλία. Αυτό που δε γνώριζαν ήταν ο τρόπος που έγινε η εξέλιξη και πως γεννήθηκαν οι λευκές ποικιλίες όπως τις γνωρίζουμε σήμερα.
Πρόσφατα η απάντηση δόθηκε από μια ομάδα ερευνητών της CSIRO (Commonwealth Scientific and Industrial Research Organization), η οποία αξιοποιώντας τα αποτελέσματα Ιαπώνων ερευνητών – που κατέδειξαν ότι η παραγωγή των χρωστικών του κρασιού οφείλεται σε συγκεκριμένα γονίδια που παρουσιάζουν διαφορά ανάμεσα στις λευκές και ερυθρές ποικιλίες – προχώρησε ακόμα πιο πέρα την έρευνα και ανακάλυψε μια σειρά σπάνιων μεταλλάξεων που υπέστησαν τα γονίδια αυτά με αποτέλεσμα να παραχθεί η πρώτη λευκή ποικιλία σταφυλιών, πρόγονος σχεδόν όλων των σημερινών λευκών ποικιλιών.
Στη συνέχεια, περιγράφονται κάποιες λευκές ποικιλίες των οποίων τα «μαύρα» αδέλφια τους αποτελούν κοσμοπολίτικες ποικιλίες και μονοπωλούν την παγκόσμια αμπελουργία.
Είναι γνωστό πως όλες οι ερυθρές ποικιλίες, πλην της Alicante Bouschet, από αυτές που καλλιεργούνται στην Κύπρο, μπορούν να δώσουν τόσο ερυθρά όσο και ροζέ και λευκά κρασιά. Στην περίπτωση μας δε θα μιλήσουμε για τη γνωστή διαδικασία της λευκής οινοποίησης μιας ερυθράς ποικιλίας, αλλά για εντελώς νέες ποικιλίες που έχουν προκύψει είτε από υβριδισμό είτε από φυσική μετάλλαξη ή ακόμα και από κουκούτσια.
Cabernet blanc
Το Cabernet blanc είναι μια λευκή γερμανό-ελβετική ποικιλία που προήλθε από την υβριδική διασταύρωση της ποικιλίας Cabernet Sauvignon και μιας άγνωστης υβριδικής ποικιλίας από τον Ελβετό γενετιστή Valentin Blattner.
Αν και δημιουργήθηκε το 1991, μόλις τα τελευταία χρόνια άρχισε να κερδίζει την εμπιστοσύνη των παραγωγών και να καλλιεργείται σε εμπορικούς αμπελώνες. Μέχρι πρόσφατα καλλιεργείτο σε πειραματικές φυτείες στις Κάτω Χώρες και εμπορικά κυρίως στην περιοχή του Παλατινάτου της Γερμανίας.
Ο Ελβετός γενετιστής Valentin Blattner άρχισε να δημιουργεί νέες οινοποιήσιμες ποικιλίες με στόχο την ανθεκτικότητα τους σε μυκητολογικές, κυρίως, ασθένειες, χρησιμοποιώντας ποικιλίες της Vitis vinifera και μιας άγνωστης ποικιλίας ανθεκτικής στις ασθένειες που είναι γνωστή κάτω από το γενικό όνομα στη Γερμανία ως Resistenzpartner.
Η ποικιλία Cabernet blanc, πέραν της ανθεκτικότητας της σε μυκητολογικές ασθένειας παρουσιάζει και μεγάλη ανθεκτικότητα στους παγετούς. Δεν ήταν δυνατό όμως να έχει όλα τα καλά και έτσι κληρονόμησε από τους γονείς της το μειονέκτημα της ανθόρροιας και μικροραγίας, σε μικρότερο όμως ποσοστό από ότι το δικό μας Μαραθεύτικο.
Είχα την τύχη να δοκιμάσω, το καλοκαίρι του 2018 ένα Cabernet blanc, το οποίο με εξέπληξε θετικά με τα υπέροχα λουλουδάτα και φρουτώδη αρώματα του αλλά και την αρμονική γεύση του.
Είναι μια ποικιλία, που λόγω της φήμης της σαν Cabernet, μπορεί να κερδίσει πολλούς οπαδούς και στη δική μας χώρα.
| Σταφύλια της ποικιλίας Cabernet blanc |
Merlot Blanc
Το Merlot blanc εμφανίστηκε ως ποικιλία στην περιοχή του Μπορντό μετά από μια διασταύρωση μεταξύ της λευκής ποικιλίας Folle Blanche της περιοχής του Cognac και του Merlot Noir.
Πρωτοεμφανίστηκε το 1891 και θεωρήθηκε σαν λευκή μετάλλαξη της ποικιλίας Merlot noir παρόμοια με τις φυσικές λευκές μεταλλάξεις των ποικιλιών Pinot noir (Pinot blanc), Grenache noir (Grenache blanc) και Carignan noir (Carignan blanc).
Αργότερα από αναλύσεις DNA που έγιναν στο Davis – California, από τον αμπελογράφο Carole Meredith απεδείχθη πως πρόκειται για διασταύρωση των ποικιλιών Folle Blanche και Merlot Noir.
Παρόλο που οι φυτεύσεις της Merlot blanc είναι λιγοστές, εξακολουθεί να επιτρέπεται για παραγωγή οίνων Ονομασίας Προέλευσης (AOC) αρκετών περιφερειών του Μπορντό, συμπεριλαμβανομένου του γενικού AOC Bordeaux (όχι όμως για τους οίνους Bordeaux Supérieur). Εδώ, το Merlot blanc μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέχρι και 30% σε ανάμιξη με το Semillon (το οποίο πρέπει να αποτελεί τουλάχιστον το 70% του μείγματος).
| Merlot blanc |
Carignan blanc
Είναι μια μετάλλαξη της ερυθράς ποικιλίας Carignan με προέλευση την Ισπανία, κυρίως της παλιάς σχολής της Rioja. Από την Ισπανία μεταφέρθηκε στην Αλγερία, όπου ήταν η βασική ποικιλία εξαγωγής οίνου στην Γαλλία. Σιγά-σιγά, φυτεύτηκε σε ολόκληρη τη νότια Γαλλία, καθιστώντας την, την πιο φυτεμένη ποικιλία της χώρας. Λόγω της υπερπαραγωγής και της λεγόμενης “λίμνης κρασιού” της Γαλλίας, τερματίστηκε η φύτευση και επέκταση της.
Όπως και το Carignan noir, τόσο το Carignan blanc όσο και το Carignan gris είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στον περονόσπορο και στάχτη. Κληρονόμησε επίσης και όλα τα άλλα χαρακτηριστικά του «μαύρου» αδελφού της όπως: μεγάλη φυλλική επιφάνεια, ζωηρότητα, παραγωγικότητα.
Αν και σχετικά ουδέτερη ποικιλία, αναπτύσσει μερικά απίστευτα και ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά του Chardonnay μετά από μερικά χρόνια στο μπουκάλι.
Grenache blanc
Η ποικιλία Grenache Blanc (γνωστή και σαν Garnacha Blanca) είναι μια μετάλλαξη της ποικιλίας Grenache noir που προέρχεται από τη βόρεια Ισπανία. Είναι ποικιλία που κερδίζει σε δημοτικότητα, γιατί παράγει κρασιά με πολύ έντονες γεύσεις, υψηλό οινόπνευμα και βελούδινο στυλ, παρόμοια με αυτά της ποικιλίας Chardonnay, κυρίως όταν παλαιώνει σε δρύινο βαρέλι.
Cygne blanc (Λευκός Κύκνος)
Η ποικιλία Cygne blanc, πήρε το όνομά της από την κοιλάδα του Swan, όπου ανακαλύφθηκε το 1989 σε κήπο στο Baskerville της Δυτικής Αυστραλίας. (από τη, σύζυγο και κόρη του οινοποιού Jack Mann). Στον κήπο τους, που γειτνιάζει με φυτεία Cabernet Sauvignon, παρατήρησαν ένα άγριο φυτό που είχε φύλλα παρόμοια με το Cabernet Sauvignon και λευκά σταφύλια.
Πιθανότατα η ποικιλία αυτή να προήλθε από κουκούτσια σταφυλιών της ποικιλίας Cabernet Sauvignon. Σε αντίθεση με τον πολλαπλασιασμό από μοσχεύματα όπου τα φυτά είναι πανομοιότυπα με τους γονείς τους (είναι κλώνοι των γονικών ποικιλιών), αυτά που προέρχονται από τα κουκούτσια, οποιασδήποτε ποικιλίας, δίνουν διαφορετικές ποικιλίες με εντελώς διαφορετικά γενετικά χαρακτηριστικά από τους γονείς τους.
Στην περίπτωση της Cygne blanc, είναι πολύ πιθανόν να κληρονόμησε το άσπρο πορτοκαλί χρώμα των σταφυλιών της από τον παππού της, Sauvignon blanc, που σε διασταύρωση με το Cabernet Franc προέκυψε η πασίγνωστη και διάσημη Cabernet Sauvignon.
Σύμφωνα με την Jancis Robinson, η Cygne blanc παράγει λευκά κρασιά που δεν έχουν εμφανή χαρακτηριστικά του Cabernet Sauvignon εκτός από ένα μικρό φυτικό και φυλλώδη χαρακτήρα. Άλλοι συγγραφείς κρασιού περιγράφουν την ποικιλία να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που θυμίζουν το λευκό Ερμιτάζ από την κοιλάδα του Ροδανού και το Sauvignon blanc από θερμές περιοχές.
Δρ. Ανδρέας Εμμανουήλ